Wereldberoemde cardiologe Angela Maas: “Ik ga de spreekkamer verlaten, maar de barricade op!”
Angela ging net studeren, toen journaliste Joke Smit haar artikel schreef dat de tweede feministische golf in beweging zette. Smit, bij Angela bekend als Kool-Smit, was een belangrijk rolmodel voor de cardiologe in spe. “Door haar en de feministische beweging ben ik me bewust geworden van de focus op mannen in het systeem. Vanaf dat moment heb ik vrouwenrechten zoveel mogelijk in mijn werk verweven en me hard gemaakt voor onder andere een vrouwenmodel in de zorg.” Een dappere, soms eenzame strijd, die gelukkig wereldwijd werd gezien en beloond.
Angela werd geboren in het jaar dat de wet handelingsonbekwaamheid werd afgeschaft. Getrouwde vrouwen mochten vanaf dat moment werken, een bankrekening openen en zonder toestemming van hun man op reis. “Vanaf dat moment begon ook de patiënt emancipatie,” vertelt ze. “Patiënten zijn kritischer geworden en hebben dokters geholpen om betere dokters te worden. Zoals mannen en vooral vrouwen nu in de spreekkamer zitten; dat was vroeger wel anders. Als er toen een vrouw met klachten kwam en je stelde haar een vraag, dan gaf haar man antwoord. En dat terwijl vrouwen over het algemeen veel bewuster met hun gezondheid bezig zijn.”
Zelf kiezen
Waar mannen een recept aannemen en weer naar buiten lopen, willen vrouwen weten waarom en hoe. “Zeker sinds de komst van het internet zijn vrouwen veel beter voorbereid, meent Angela. “De gemiddelde arts vindt dat lastig, ik vind het juist heel goed! Zo had ik een oudere dame in mijn spreekuur die afzag van een operatie. ‘Daar begin ik niet meer aan’, zei ze. En dat mag.”
Vrouwen versus mannen
Al vroeg in haar loopbaan verloor Angela haar hart aan cardiologie voor vrouwen. “Medische zorg is vaak afgestemd op het mannenmodel. Onterecht, want klachten, oorzaken en de behandeling van hartproblemen verschillen tussen mannen en vrouwen. Dat weten we nog niet zo lang, want er werd nooit onderzoek naar gedaan. Hartklachten bij vrouwen waren vager en werden door mannelijke artsen afgedaan als overgangsklachten of gezeur.”
Eenzame strijd
Angela’s voortdurende onderzoek - o.a. aangewakkerd middels de door haar opgerichte stichting Hart voor Vrouwen’ - leidde tot veel verrassende inzichten en het eerste vrouwelijke hoogleraarschap Cardiologie in Nederland. Vanuit die positie kon Angela het vrouwenhart eenvoudiger op de kaart zetten. “Al was het vaak een eenzame strijd. Zo werd er na een vergadering schamper gevraagd of ‘Maas nog wat over vrouwen wilde zeggen’ en kreeg ik wel schouderklopjes in de gang, maar nooit en plein public.” Nog steeds wordt er door sommige mannelijke collega’s minachtend gereageerd en ontving ze zelfs haatmail. “Het is van oudsher een mannenwereld en het vergt nú actie om daar verandering in te brengen.”
Hart voor vrouwen
De publicatie van haar boek ‘Hart voor Vrouwen’ in 2019 was al een mooie eerste aanzet daartoe. “Ik hoor geluiden van geïrriteerde artsen omdat er vrouwen met dat boek onder de arm de spreekkamer in wandelen en verhaal komen halen,” lacht ze. “Daar zitten die mannen natuurlijk helemaal niet op te wachten.” Inmiddels is het boek in het Engels, Duits en Russisch vertaald. “Geweldig hè! Ik ben vooral benieuwd wat het los gaat maken in het Oosten, daar is het systeem nog traditioneler ingericht dan in Nederland.”
Geridderd en bekroond
De tomeloze inzet van Angela (“niemand is zo bezeten als ik”) wordt gelukkig wel gezien en beloond. Zo werd de cardiofeministe geridderd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau, benoemde Opzij haar tot meest invloedrijke vrouw van Nederland en won ze de Corrie Hermannprijs voor vrouwelijke artsen die een belangrijke bijdragen leveren aan de realisering van de doelstellingen van de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen (VNVA).
De barricade op
Tegenwoordig gaat haar hart sneller kloppen van het begeleiden en ondersteunen van jonge cardiologen. Bij hen ervaart ze vaak angst om hun mond open te doen of op hun strepen te staan. Zelf durft ze dat meer en meer. “Ik heb niks meer te verliezen, dus ik zal de strijd voortzetten. Ik ben dit jaar 65 geworden en volgend jaar ga ik de spreekkamer verlaten. Maar dan ga ik de barricade op! Zo ben ik lid van Women As One en hebben we onlangs met 17 vrouwelijke cardiologen een wetenschappelijk artikel geschreven in de Lancet. We versterken elkaar. Die mannen met hun Old Boys Network; dat kunnen wij ook! ”
Meer vrouwen op topposities in de zorg
Hoewel ze graag eerder had geleerd om ‘het spel’ diplomatieker te spelen, is Angela trots op hetgeen ze heeft bereikt en de weg die ze heeft bewandeld. “Ik vind het een gemis dat veel vrouwelijke zorgmedewerkers parttime gaan werken. 70% van het personeel in de zorg is vrouw, maar als je kijkt naar gezagdragende posities, dan worden die voor 75% door mannen ingevuld. Zonde! Als vrouwen op topposities zitten, kunnen ze namelijk eenvoudiger vrouwengezondheid agenderen.”
Advies voor (jonge) vrouwen
En dat is hard nodig, meent Angela. “Hartinfarcten komen steeds vaker voor bij jonge vrouwen. Mantelzorgen, verbouwing, puberende kinderen, reorganisatie op het werk…. het komt zo rond je veertigste soms allemaal tegelijk. En dan heb je ook nog de invloed van social media, waardoor vrouwen denken dat het perfecte leven bestaat waarin je overal tijd voor hebt. Het scheelt een hoop ongezonde stress als ze zouden accepteren dat er soms iets mislukt of überhaupt niet lukt. Dat is beter voor je hart.”