Iedereen die zich inzet om de positie van vrouwen in de samenleving vooruit te helpen, verdient daarvoor een beloning. Op de eerste plaats in de vorm van aandacht en erkenning. Daarom reikt het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) iedere twee jaar de Joke Smit Oeuvreprijs en de Aanmoedigingsprijs uit.
Hiermee onderstreept de regering de betekenis van emancipatie als onderdeel van het algemene regeringsbeleid en het belang dat zij hecht aan de bevordering van emancipatie in de Nederlandse samenleving.
De prijs is vernoemd naar de feministe Joke Smit (1933-1981), die een vooraanstaande rol heeft vervuld in de vrouwenemancipatiebeweging in Nederland.
In 2025 zullen de twee awards van respectievelijk 10.000 en 1.000 euro op 3 november worden uitgereikt door de staatsecretaris van OCW.
Joke Smit werd in Utrecht geboren op 27 augustus 1933 als Johanna Elisabeth Smit. Ze studeerde Franse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en werd taalkundige, journalist, politicus en feminist.
Haar artikel ‘Het onbehagen bij de vrouw’, dat in 1967 in De Gids werd gepubliceerd, geldt als begin van de tweede feministische golf in Nederland. In haar biografie is te lezen dat “een hele generatie vrouwen zich door haar geïnspireerd voelde om hun leven anders in te richten dan van hen werd verwacht”.
De Joke Smitprijs wordt sinds 1986 uitgereikt door het Ministerie van OCW. Dit zijn de winnaars van voorgaande edities:
2019: Mariëtte Hamer. De aanmoedigingsprijs ging naar straatvoetbalster Rocky Hehakaija.
2017: Gloria Wekker. De aanmoedigingsprijs werd dit jaar toegekend aan de Oranjeleeuwinnen.
2015: Vreneli Stadelmaier
2013: Kirsten van den Hul
2011: Alle instellingen voor Vrouwenopvang in Nederland
2009: Jolanda Holwerda
2007: JAMES
2004: Stichting Cleo Patria
2002: Saïda el Hantali, oprichtster van stichting het Spiegelbeeld en aan Sylvie Raap, oprichtster van stichting Steady
2000: Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging (IIAV)
1998: Feministisch maandblad Opzij
1996: Mama Cash
1994: Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap
1992: Leontine Bijleveld
1990: Wijze Oudere Vrouwen Vlechtwerk
1988: Clara Wichmann Instituut
1986: Stichtingen Tegen Haar Wil in Groningen en Amsterdam en de Stichting Seksueel Geweld in Utrecht.